Chrońmy demokrację podczas pandemii koronawirusa!

Do Rady Europejskiej
Do Komisji Europejskiej

Pandemia koronawirusa wymaga pilnej reakcji. Muszą zostać podjęte działania mające na celu ochronę ludzi, ich źródeł dochodów oraz gospodarek krajów. Jednak ochrony podczas pandemii koronawirusa wymaga również demokracja. Wszystkie nadzwyczajne środki podejmowane przez rządy powinny być demokratyczne, transparentne i zgodne z prawem. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy ograniczane są podstawowe prawa obywateli. Takie działania należy wprowadzać przy jak największym poparciu demokratycznej większości, a nie przeciwko opozycji.

Niestety, niektóre środki nadzwyczajne podjęte przez rządy, nie mają nic wspólnego z walką z wirusem. Walczą raczej z przeciwnikami, opozycją czy wolnością słowa. Prawicowe i populistyczne rządy w Europie wykorzystują walkę z koronawirusem jako zasłonę dymną. Domagają się wprowadzenia przepisów i rozporządzeń zawieszających demokratycznie wybrane parlamenty. Zamykają usta opozycji i zawieszają podstawowe prawa człowieka, takie jak wolność mediów. Istnieje poważne niebezpieczeństwo, że te nadzwyczajne przepisy przekształcą liberalne demokracje w systemy autokratyczne.

Europa musi to teraz zatrzymać!

Najgorsze przykłady stanowiące zagrożenie dla demokracji i praworządności:

• • • Premier Węgier, Viktor Orbán, wprowadza stan wyjątkowy, który zawiesza pracę parlamentu na czas nieokreślony. Pozwala mu to sprawować rządy poprzez dekrety i zawiesić wybory. Wprowadzono przepisy nakładające kary do 5 lat więzienia za głoszenie „fałszywych” i „siejących lęk” informacji na temat koronawirusa, które równie dobrze mogą być użyte przeciwko niewygodnym dziennikarzom. Projekt ustawy dający premierowi niemal nieograniczoną władzę, został przegłosowany większością ⅔ głosów partii Orbána w poniedziałek 30 marca.
    • Kiedy polski rząd ogłosił stan „zagrożenia epidemicznego”, wszyscy kandydaci z wyjątkiem kandydata rządowego, zawiesili swoje kampanie przed zbliżającymi się w maju wyborami prezydenckimi. Rząd jednakże odmawia przełożenia wyborów. Obecny prezydent, Andrzej Duda, wykorzystuje sytuację, aby zapewnić sobie przewagę. Rząd zmienił także prawo wyborcze na sześć miesięcy przed wyborami, naruszając tym samym polską konstytucję.

Działacze społeczni ostro krytykują powyższe działania gdyż mogą doprowadzić one do powstania autorytarnych systemów politycznych. Na Węgrzech istnieje silna obawa, że Viktor Orbán próbuje przekształcić kraj w dyktaturę.

W świetle tych zmian żądamy:

• • • Środki nadzwyczajne wprowadzane we wszystkich państwach członkowskich UE muszą mieć datę końcową, z możliwością jej przedłużenia w razie konieczności. Podjęte działania nie mogą uniemożliwiać dziennikarzom i posłom sprawowania funkcji kontroli demokratycznej.
    • Komisja Europejska musi zająć wyraźne stanowisko przeciwko niewłaściwemu wykorzystaniu kryzysu związanego z koronawirusem do przejęcia władzy przez rządy autorytarne.
    • Po zawieszeniu kontroli parlamentarnej nad działaniami rządu na Węgrzech, Komisja Europejska powinna przestać wypłacać fundusze UE rządowi w Budapeszcie. Zamiast tego fundusze UE powinny być rozdzielane bezpośrednio przez Komisję.
    • Organizacje społeczne i prasa nie mogą być ograniczane w swojej działalności. Są one istotnym elementem społeczeństw demokratycznych i należy im umożliwić kontynuowanie pracy.

 

Protect Democracy during the Corona Pandemic!

To European Council
To the European Commission

The coronavirus pandemic calls for an urgent and ambitious response. Measures have to be taken to save lives and protect incomes and the economy. But: Democracy must also be protected during the Corona pandemic! All emergency measures taken by governments need to respect democratic procedures, transparency and the rule of law. Particularly, when severe limitations to basic freedoms are imposed, this needs to be done by the broadest possible democratic majorities and not against the opposition.

Unfortunately, some measures taken by governments have nothing to do with fighting against the virus. They rather fight critics, the opposition or free speech. Right wing and populist governments in Europe have used the fight against Corona as a smoke screen. They push for laws and regulations that suspend democratically elected parliaments. That silences the opposition and suspends fundamental human rights like media freedom. There is a serious danger that emergency decisions will transform liberal democracies into autocratic systems.

Europe must stop this now!

The worse examples posing a threat to democracy and the rule of law:

• • • Hungarian prime minister Viktor Orbán is imposing a state of emergency that suspends parliament indefinitely. This allows him to govern by decree and to suspend elections. The law also punishes “fake news” and “fear mongering” on Corona with up to 5 years in prison – a tool that might well be used against critical journalists. Orban’s two-third-majority adopted this on Monday 30th March.
    • When the Polish Government announced a state of “epidemic threat”, all but the government candidate suspended their campaigns for the upcoming presidential election. The Government refuses to postpone the elections. The incumbent President Duda is using the situation to secure an advantage for himself. The Government also changed the electoral law less than six months before the elections, violating the Polish constitution.

Civil Society activists have criticized the above mentioned measures fiercely as they would lead to authoritarian political systems. In Hungary there is a serious fear of Viktor Orbán trying to turn the country into a dictatorship.

In light of these developments we demand, that:

• • • All EU Member States’ emergency measures must have an end date, to be prolonged if necessary. Measures must allow journalists and parliaments to exercise their democratic control functions.
    • The EU Commission must take a clear stance against the misuse of the coronavirus crisis for power grabs by authoritarian governments.
    • With parliamentary control on government actions in Hungary suspended, the EU Commission should stop paying EU funds to the government in Budapest. EU funds should instead be distributed directly by the Commission.
    • Civil Society Organizations and the press must not be restricted in their work. They are an essential part of our democratic societies and should be allowed to continue their work