Polska się dusi! Potrzeba radykalnych zmian w walce ze smogiem!
Wymiana pieców-kopciuchów znalazła się w kompletnym kryzysie – mówiły posłanki Partii Zieloni Małgorzata Tracz i Urszula Zielińska, komentując kolejne dni z rekordowym poziomem smogu w polskim powietrzu. Posłanki na konferencji prasowej w Sejmie przedstawiły propozycje zmiany programu Czyste Powietrze tak, aby stał się dostępny i skuteczny.
– Wszyscy widzimy, że Polska się dusi. Dusi się, bo nie walczymy wystarczająco mocno ze smogiem, i stanowi fioletową plamę na mapie Europy. Wczoraj i dziś polskie miasta znalazły się w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miast świata. Mamy smogowy armagedon, ponieważ zbyt wolno walczymy ze smogiem. Jest rządowy Program Czyste Powietrze, lecz wymaga on reformy i usprawnienia – mówiła Małgorzata Tracz, przewodnicząca Partii Zieloni.
Dane zaprezentowane pod koniec grudnia przez Polski Alarm Smogowy wskazują na kompletny kryzys w obszarze wymiany starych pieców węglowych w Polsce oraz klęskę rządowego programu Czyste Powietrze. Budżet programu Czyste Powietrze sięga 103 mld zł na lata 2018–2029. Tymczasem pierwsze dwa lata jego funkcjonowania przyniosły około 172 tys. wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę niecałych 3,3 mld zł. To zdecydowanie za mało, by sprawnie zrealizować cały program, zakładający modernizację 3 mln polskich domów przez 10 lat.
Gminy i miasta, które wymieniają piece węglowe, robią to głównie dzięki gminnym programom dotacyjnym, a nie programowi rządowemu. We Wrocławiu w ramach dotacji z gminnego programu wymieniono w 2019 r. 1427 kotłów, natomiast w ramach programu Czyste Powietrze zaledwie 15. W Krakowie proporcje są jeszcze większe i wynoszą 4186 kotłów wymienionych przez gminę do tylko 2 w ramach programu Czyste Powietrze.
– Od początku istnienia Programu Czyste Powietrze jako Zieloni, Koalicja Obywatelska i organizacje pozarządowe wytykamy wiele barier i problemów, z którymi spotyka się przeciętna polska rodzina chcąc skorzystać z niego. Te kilka ważnych spraw wymaga natychmiastowej zmiany i pomocy ze strony państwa. Musimy mówić Polkom i Polakom o tym programie i edukować, bo smog co roku zabija 50 tysięcy osób – mówiła Urszula Zielińska, wiceprzewodnicząca Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
Partia Zieloni od początku istnienia programu Czyste Powietrze apeluje o jego usprawnienie tak, żeby rzeczywiście mógł pełnić swoje zadanie. Podobnie o konkretne rozwiązania ubiegają się organizacje pozarządowe takie, jak Polski Alarm Smogowy. Najwyższy czas, aby rząd przyjął poniższe propozycje:
Po pierwsze, należy natychmiast przestać dofinansowywać kotły węglowe. Wsparcie finansowe musi być oferowane tylko dla czystych i niskoemisyjnych źródeł ciepła. Dziś takie samo dofinansowanie można otrzymać zarówno dla kotła na węgiel, jak i do pompy ciepła
Po drugie, należy zwiększyć poziom dofinansowania dla najuboższych z poziomu 60% dziś, do 100% kosztów instalacji, i wypłacać tę kwotę z góry przed zakupem nowego źródła ciepła. Osoby, dla których przewidziano tzw. wyższy poziom dofinansowania, mają dochody na poziomie do 1400 zł miesięcznie. Oznacza to, że, zakup nawet najtańszego kotła węglowego V klasy wiąże się z wydatkiem dwóch do trzech miesięcznych pensji i długim oczekiwaniem.
Po trzecie, wnioski aplikacyjne powinny zostać uproszczone, czas ich rozpatrywania – skrócony, a w dystrybucję dotacji powinny zostać włączone znacznie szerzej niż dziś gminy i banki.
Po czwarte, niezbędne jest realne wsparcie wymiany „kopciuchów” w budownictwie wielorodzinnym w ramach Funduszu Termomodernizacji i Remontów.
I po piąte, rząd powinien zapewnić realne wsparcie w przejściu przez procedurę wnioskowania i rozliczania programu. Mimo, że duża część Polek i Polaków mogła już słyszeć o programie, złożenie wniosku i go rozliczenie jest trudnym procesem, wyłączającym wiele osób ze skorzystania z programu.
Już dziś posłanki Zielonych złożą wniosek do Komisji ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o pilne podsumowanie efektywności programu Czyste Powietrze, oraz – w ramach interwencji poselskiej – do Ministra Klimatu i NFOŚiGW o wprowadzenie pilnych usprawnień w programie Czyste Powietrze.
– Większa efektywność programu czyste powietrze to też wielka szansa dla polskiej gospodarki na budowę po pandemii. Rząd zapowiedział, że w ciągu 10 lat przeznaczy na ten cel 103 mld zł. Do dziś wydano zaledwie 3 mld. Mamy wciąż 100 mld zł do wydania i dodatkowe 8 mld euro z Funduszu Odbudowy, które mogą stanowić wielki zastrzyk dla polskiego biznesu – podsumowała na zakończenie konferencji prasowej Małgorzata Tracz.
Link do konferencji na YT 👉 link
