Partia Zieloni opowiada się za stworzeniem kompleksowego systemu wsparcia dla małych i średnich gospodarstw rolnych oraz certyfikowanych gospodarstw ekologicznych. Jest to niezbędne, ponieważ małe i średnie gospodarstwa coraz liczniej wypadają z rynku, w wyniku trudności ze sprzedażą swoich produktów. Podobnie, zaledwie 1% polskich gospodarstw stanowią certyfikowane gospodarstwa ekologiczne. Ich ilość stale maleje od 2014 roku, odwrotnie do trendu szybkiego rozwoju „bio” w Europie Zachodniej. Zamierzamy wprowadzić kompleksowe rozwiązania, które wspomogą rozwój takiego rolnictwa.
Wprowadzimy znaczące modyfikacje do obecnego modelu rolnictwa, który wywiera coraz silniejszy negatywny wpływ na środowisko: rolnictwo odpowiadało w 2017 roku za 10,35% emisji gazów cieplarnianych w krajach Unii Europejskiej i zużywało 44% poboru wody. Skażenie pestycydami i nawozami sztucznymi jest dziś podstawową przyczyną złej jakości wody i gleby oraz znacznego spadku liczebności owadów zapylających, w tym pszczół. W ciągu ostatnich 100 lat utraciliśmy w Europie około 75% genetycznej różnorodności upraw, zaprzestając uprawy wielu lokalnych odmian roślin i hodowli lokalnych ras zwierząt. Likwidując naturalne siedliska na rzecz intensywnych monokultur, Europa traci co roku 970 milionów ton gleby, która ulega wyjałowieniu.
Ze względu na postępujące zmiany klimatu wiele obszarów rolniczych w Polsce dotyka coraz częściej problem suszy i te zjawiska będą się nasilać. Zła jakość gleby i wody albo jej brak, zanikanie owadów zapylających i jałowienie gleb stanowią zagrożenia dla rentowności gospodarstw. Chcemy rozwiązań, które będą odpowiedzią na najbardziej palące kwestie, zagwarantują rolnikom stabilność ekonomiczną i zapewnią suwerenność żywnościową kraju.
Pod wpływem międzynarodowego agrobiznesu stosuje się dziś masowe opryski gleby i jadalnych roślin setkami toksycznych substancji zawartych w pestycydach, które przyczyniają się do rozwoju chorób cywilizacyjnych i zaburzeń rozrodczości, zarówno u rolników i ich rodzin, jak i u konsumentów. Zamierzamy ukrócić panoszenie się globalnych korporacji agrochemicznych wywierających negatywny wpływ na polskie rolnictwo i wprowadzić program popularyzacji alternatywnych, bardziej zrównoważonych i mniej inwazyjnych dla środowiska technik rolniczych, produkujących zdrowszą żywność.
Negatywnym zjawiskiem jest także powstawanie coraz większych ferm hodowli drobiu, świń, krów, również zwierząt futerkowych, prawdziwych fabryk, w których żywe czujące stworzenia są traktowane jak dochodowy towar, a o dobrostanie zwierząt trudno jest mówić. Zwierzęta karmi się w nich przede wszystkim tanimi importowanymi paszami z soi genetycznie modyfikowanej, o czym konsument nie jest informowany. Będziemy stymulować produkcję pasz z polskich roślin wysokobiałkowych, tym bardziej, że konkurencyjne technologie istnieją, brak tylko woli politycznej, aby je upowszechniać i wspomagać ich wdrażanie, gdyż szkodzi to interesom światowych gigantów produkujących nasiona soi genetycznie modyfikowanej i powiązane z nimi herbicydy.
Zamierzamy wprowadzić regulacje, które by ograniczyły ekspansję coraz większych i liczniejszych hodowli-fabryk, gdyż dokonuje się to kosztem małych i średnich gospodarstw rodzinnych, a eksport (np. drobiu) do krajów rozwijających się odbywa się kosztem tamtejszych tradycyjnych gospodarstw rolnych. Warto zauważyć, że produkcja roślinna jest bardziej przyjazna dla klimatu i nie wymaga tyle zasobów (np. wody), warto więc ją maksymalizować kosztem produkcji zwierzęcej. Dodatkowo, odchody zwierzęce w fermach-fabrykach są produkowane w tak ogromnych ilościach, że nie da się ich zutylizować lokalnie w zrównoważony sposób. Stąd liczne naruszenia przepisów i zanieczyszczenia gleb i wód podziemnych toksycznym amoniakiem. Zbyt intensywne nawożenie pól obornikiem, podobnie jak nawożenie nawozami sztucznymi, doprowadza do eutrofizacji czyli „przeżyźnienia” rzek, a także Morza Bałtyckiego, w którym powstają strefy beztlenowe, rozwijają się sinice i maleją populacje ryb. Będziemy popularyzować bardziej zrównoważone techniki upraw, aby zapobiegać tym zjawiskom.
Rosnącym problemem jest też spekulacja ziemią i trudności w dostępie do ziemi rolnej za przystępną cenę dla mniejszych i początkujących rolników, dostrzegamy ten problem i będziemy go systemowo rozwiązywać.
Niezrównoważony rozwój obszarów wiejskich
Źródłem zanieczyszczeń środowiska na obszarach wiejskich jest również powszechne ogrzewanie (zazwyczaj źle ocieplonych budynków) miałem węglowym, węglem i odpadami, co powoduje zanieczyszczenie powietrza, szkodliwe dla zdrowia mieszkańców i zwierząt.
Problemem obszarów wiejskich jest dostęp do usług publicznych. W wielu gminach transport publiczny jest ograniczony, dawne nieduże stacje i boczne trasy kolejowe zlikwidowano, a linie autobusowe sprywatyzowano, przez co są dostępne tylko na najbardziej rentownych trasach, zmuszając poszukujących pracy mieszkańców innych miejscowości do migracji do miast.
Dla rolników, konsumentów i przyszłych pokoleń, nadszedł czas na zmianę modelu rolnictwa i bardziej zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Zielony program dla wsi:
- Powstrzymamy dalszą koncentrację hodowli zwierzęcych. Wprowadzimy ograniczenia co do wielkości instalacji i koncentracji hodowli zwierząt na mięso i mlecznych – ze względu na dobrostan zwierząt, zanieczyszczenie środowiska i niedogodności dla lokalnej społeczności.
- Wprowadzimy zakaz nowych instalacji i rozłożoną w czasie programową sukcesywną likwidację hodowli zwierząt na futra w ciągu 5 lat.
- Dopiszemy konie do listy zwierząt przyjaciół człowieka i wyeliminujemy hodowlę koni na mięso.
- Zreformujemy gospodarkę łowiecką: powstrzymamy nienaturalny rozrost populacji zwierząt wyrządzających szkody rolnicze zakazując dokarmiania zwierzyny z wyjątkiem sytuacji wyjątkowych, zapewnimy wycenę strat rolniczych przez niezależnych doradców oraz wypłaty odszkodowań z budżetu państwa, radykalnie ograniczymy polowania i przywileje myśliwych, m.in. wprowadzając odszkodowania za straty rolnicze wyrządzane przez ptaki uważane dotychczas za łowne i zakazując polowania na ptaki.
- Będziemy działać na rzecz Europy i Polski wolnej od GMO w rolnictwie i żywności: wprowadzenia na szczeblu unijnym zakazu upraw roślin genetycznie modyfikowanych i stosowania pasz z roślin genetycznie modyfikowanych, wprowadzenia tych samych procedur dopuszczenia na rynek UE co dla roślin GMO dla organizmów, które powstały w wyniku mutagenezy, określanej jako “nowa technika rozmnażania”. Będziemy działać na rzecz unijnego standardu oznakowania produktów „bez GMO”.
- Będziemy wspierać inicjatywy promujące produkty lokalne i regionalne, dla zachowania żywnościowej samowystarczalności kraju.
- Wprowadzimy obowiązkowe nauczanie w szkołach i na uczelniach rolniczych technik rolnictwa ekologicznego, wiedzy z zakresu nowoczesnej agroekologii oraz ogólnej wiedzy z zakresu zrównoważonego rozwoju, suwerenności żywnościowej, zmian klimatu, retencji wody i jej technik, ekologii, bioróżnorodności, praw zwierząt.
- Zagwarantujemy rodzinnym gospodarstwom rolnym prawo do domowego przetwórstwa i sprzedaży bezpośredniej wyrobów z własnych produktów rolnych o wartości do 70 tysięcy rocznie. Wraz z prawem do przyjmowania w gospodarstwie turystów pozwoli to zapewnić drobnym rolnikom godne życie, wraz z możliwością urlopu, oraz pozwoli im oprzeć się konkurencji wielkich gospodarstw przemysłowych.
- Wprowadzimy programy popularyzacji i poszukiwania metod i technik alternatywnych dla herbicydów chemicznych oraz metod i technik chroniących glebę, stopniowy całkowity zakaz używania herbicydów na bazie glifosatu, w pierwszym rzędzie do tzw. desykacji czyli oprysków dojrzałych roślin tuż przed zbiorem.
- Będziemy systemowo wspierać rozwój rolnictwa ekologicznego, przetwórstwo z produktów ekologicznych, promocję żywności ekologicznej i gwarancję jej dostępności w sklepach i na targowiskach, oraz dostępności cenowej, w szczególności dla dzieci i w ośrodkach zdrowia. Dostęp do wartościowej żywności wolnej od pestycydów musi być docelowo prawem każdego mieszkańca naszego kraju, nie tylko zamożnych elit z wielkich miast.
- Będziemy promować i wprowadzać zachęty dla stosowania technik rolniczych opartych na płodozmianie i naturalnym nawożeniu, oraz wdrażać zasadę „zanieczyszczający płaci” dla rolników nadużywających nawozów sztucznych, aby zapobiegać eutrofizacji czyli „przeżyźnianiu” roślinności rzek i powstawaniu stref beztlenowych i sinic w Morzu Bałtyckim.
- Będziemy wspierać politykę krótkich łańcuchów dostaw produktów rolnych i żywnościowych, czyli jak najkrótszych ścieżek od producenta do ostatecznego konsumenta, pod względem ilości pośredników i odległości przewozu produktów.
- Będziemy promować programy wsparcia dla wszelkich form opartych na współpracy i wspierających wspólnotę: grup producenckich, spółdzielni, form dystrybucji bezpośredniej (np. RWS czyli Rolnictwo Wspierane przez Społeczność).
- Wprowadzimy programy edukacji dla klimatu dla rolników z wykorzystaniem ośrodków doradztwa rolniczego, uwzględniający przyjazne dla klimatu techniki upraw oraz wielorakie aspekty adaptacji do zmian klimatu.
- Będziemy wspierać polityki nastawione na zapobieganie spekulacji ziemią rolną i zapewnienie dostępności ziemi dla rolników tworzących lub powiększających rodzinne gospodarstwa dla ekologicznej i zrównoważonej produkcji żywności, w szczególności w grupach producenckich i innych formach współpracy rolników i rolników z odbiorcami.
- Stworzymy krajowy program rozwoju energetyki odnawialnej na obszarach wiejskich, oferujący pakiet informacji i zachęty finansowe do inwestowania w energetykę odnawialną, opartą na energii słonecznej i wiatrowej oraz produkcji biogazu z biomasy pochodzącej z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej i leśnej oraz powiązanych gałęzi przemysłu. Pozwoli to obszarom wiejskim uzyskać niezależność energetyczną i zdolność do produkowania ciepła i energii na własne potrzeby oraz dostarczania ich odpłatnie do okolicznych miejscowości. Produkcja energii ze źródeł odnawialnych oraz ciepła z biogazu rolnego może być nową i dochodową dziedziną dla gospodarstw rolniczych oraz pozwoli wyeliminować zanieczyszczające powietrze i szkodliwe dla klimatu ogrzewanie węglem.
- Wprowadzimy ambitny program termomodernizacji budynków na obszarach wiejskich, w pierwszym rzędzie dla szkół, aby zmniejszyć stężenie dwutlenku węgla obniżającego koncentrację uczniów, następnie dla innych budynków publicznych, wreszcie dla budynków indywidualnych. Stworzymy zachęty dla inwestycji w efektywność energetyczną dla małych i śrenich przedsiębiorstw.
- Uznając kobiety za siłę napędową rozwoju działalności innowacyjnej i zacieśniania wspólnoty w regionach wiejskich, będziemy promować na obszarach wiejskich różnorodne działania i szersze programy wsparcia dla kobiet: promocji równości płci, zwalczania tolerancji dla przemocy wobec kobiet, stymulowania udziału kobiet w lokalnym życiu gospodarczym i politycznym, itp.
- Będziemy stymulować, eksperymentować i rozwijać nowatorskie formy organizacji opieki dla osób niesamodzielnych (dzieci, osób niepełnosprawnych i chorych, osób starszych) dbając o wynagradzanie pracy opiekuńczej, promocję współdziałania i wymiany usług, partnerstwa samorządów z organizacjami społecznymi itp. Celem jest umożliwienie pracy zawodowej rodzicom, w szczególności kobietom, szybszy proces socjalizacji dzieci, kontakty międzypokoleniowe, socjalizacja i opieka dla osób niepełnosprawnych i niesamodzielnych.
- Będziemy zwiększać ilość połączeń komunikacji publicznej, łączącej obszary wiejskie z sąsiadującymi wsiami, miejscowościami i miastami oraz wdrażać eksperymentalny rozwój transportu autobusowego „na życzenie” w gminach wiejskich.
- Będziemy stymulować, eksperymentować i rozwijać nowatorskie formy zwiększania zakresu usług publicznych, dostępu do kultury i służby zdrowia na obszarach wiejskich, wykorzystując sieć niewykorzystanych budynków szkół i innych budynków publicznych, stymulując współpracę między sąsiadującymi gminami, decentralizując usługi na przestrzeni tygodnia, wspierając powstawanie organizacji społecznych i nieformalnych grup działania, ich współpracę i sieciowanie.