ZIELONY ALFABET
Nasz program jest banalnie prosty: chcemy Polski demokratycznej, solidarnej i zielonej.
U jego podstaw leży oczywiście sprawiedliwa transformacja energetyczna, która ma wpływ na wszystkie dziedziny naszego życia, na jego koszty, nasze zdrowie i bezpieczeństwo.
W swoich działaniach i w swoim programie kierujemy się zasadami i celami, które znajdziecie w ZIELONYM ALFABECIE.
A
ATOM
Stanowisko w sprawie energetyki atomowej to chyba najczęściej dyskutowany punkt naszego programu. To jak gra w pomidora: Zieloni mówią "inwestujmy w OZE", uwolnijmy wiatraki, a lobby atomowe na wszystkie nasze propozycje odpowiada: a co z atomem? Zieloni protestują przeciwko niszczeniu nadbałtyckich plaż, w odpowiedzi znowu słyszą "tylko atom może nas uratować".
Nasz sceptycyzm nie wynika, jak twierdzą nasi oponenci, z niewiedzy czy strachu. Słuchamy nauki i wiemy, że skupianie się dziś na atomie, tylko odwraca naszą uwagę od tego, że zmiany w energetyce potrzebne są od wczoraj. Mamy pod ręką wszelkie rozwiązania i głęboko szkodliwym jest wmawianie ludziom, że atom jest odpowiedzią na wszelkie problemy z energią. Po pierwsze nie odpowie na żadne problemy w ciągu najbliższych 10 lat, nie zetnie emisji, które mamy niemalże najwyższe w Europie dziś czy jutro czy choćby do 2030 roku, a do tego się zobowiązaliśmy jako Polska. Szacowane koszty w każdym kraju, w którym budowany jest aktualnie atom znacznie przewyższają początkowe kwoty i czas realizacji. Dlatego dyskusje o atomie zostawiamy innym, a tymczasem skupiamy się na planowaniu zielonego, rozproszonego i uspołecznionego systemu energetycznego dla Polski zamiast scentralizowanej fabryki, która może narzucać wysokie marże. Poza tym kochamy plaże w Lubiatowie i pobliskie lasy, a największym zwolennikom/zwolenniczkom atomu polecamy wizytę w gminie Choczewo.
ADAPTACJA I ANTROPOCEN
Adaptacja i antropocen- wszystkie raporty IPCC i zmiany w przyrodzie, które obserwujemy przez cały rok oraz cała epoka antropocenu (epoka człowiek wiązana z ostatnią rewolucją przemysłową albo latami 50 tymi i początkiem atomu), w której żyjemy nie pozostawiają już żadnych złudzeń. Człowiek aktualnie nie powstrzymuje procesów zmian na ziemi, jakie rozpoczęły się wraz z ostatnią rewolucją przemysłową, a jedynie może niektóre procesy zmian spowalniać lub adaptować się do zmian klimatu. Należy walczyć z ekobójstwem czy przemysłem, który niszczy nasze środowisko ale walka ze zmianami klimatu to dziś już mocno nieaktualne sformułowanie. Dziś należy myśleć jak adaptować się do zmian, które nowy klimat nam przynosi.
B
BIORÓŻNORODNOŚĆ
Człowiek to część natury, choć lubi myśleć, że nią włada, to już czas, by ludzie zauważyli, że ich życie w dużej mierze zależy od procesów międzygatunkowych, które są gwarancją równowagi i zdrowia planety. Niestety jeśli chodzi o bioróżnorodność i życie na planecie człowiekowi udało się pozbyć prawie całej dzikiej przyrody i dziś 96% masy stanowią ludzie i zwierzęta hodowlane a dzikie zwierzęta stanowią jedynie 4%.
Co na to Unia Europejska? Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 jest wszechstronnym, ambitnym i długoterminowym planem mającym na celu ochronę przyrody i odwrócenie procesu degradacji ekosystemów. Celem strategii jest odbudowa bioróżnorodności w Europie do 2030 r. poprzez zastosowanie konkretnych działań i wypełnienie zobowiązań, takich jak na przykład objęcie ochroną prawną co najmniej 30 % unijnych obszarów lądowych i 30 % unijnych obszarów morskich. Nadzwyczajną ochroną mają zostać objęte istniejące jeszcze w Europie lasy pierwotne i starodrzewy. Zieloni podejmują konkretne działania, by na listę terenów objętych ścisłą ochroną trafiła jak najszybciej cała Puszcza Białowieska, tereny planowanego Turnickiego Parku Narodowego czy otulina Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
C
CYFRYZACJA
Nowe technologie po podstawa zielonej transformacji Polski i Europy. Cyfryzacja jest rozwiązaniem nie tylko dla administracji, ale również dla komunikacji, energetyki, edukacji a nawet rolnictwa! W naszej zielonej wizji Polska nie jest jedynie biernym odbiorcą projektowanych i produkowanych za granicą rozwiązań, ale technologicznym hubem naukowo-przemysłowym, w którą powstają najnowocześniejsze rozwiązania, z których korzysta cały świat. Jednocześnie nie zapominamy o płynących z rewolucji technologicznej zagrożeniach. Cyberbezpieczeństwo, fake newsy czy generowany przez użytkowanie nowych technologii ślad węglowy to tematy z naszej zielonej agendy. A Ty? Czy wiesz jaki jest ślad węglowy jednego smsa czy twitta?
D
DEMOKRACJA
“Demokratycznie, ekologicznie, solidarnie”, to hasło jest z nami od dawna, jednak dopiero ostatnie lata pokazały dobitnie, że demokracja nie jest czymś danym raz na zawsze.
Bez dobrze działającej demokracji nie odpowiemy na wyzwania klimatyczne, ekologiczne, ani spoleczne. Wierzymy, że to dzięki demokracji uczestniczącej obywatelki i obywatele mogą znaleźć rozwiązania problemów, wobec których stoimy.
Kwestie, które wydawały nam się oczywiste, trójpodział władzy, respektowanie wyroków sądów, równe szanse w wyborach, nagle okazały się redutami, o które musimy walczyć. Zieloni są organizacją głęboko demokratyczną, gdzie głos każdej i każdego z nas liczy się tak, samo, a władza pochodzi z wyborów, a nie nadania. Tego samego chcemy dla Polski; władzy sprawowanej zgodnie z wolą większości przy pełnym poszanowaniu wszelkiej odmienności. Wierzymy, że w Polsce jest miejsce dla każdego i każdej z nas.
Jako Zieloni zobowiązujemy się do usunięcia barier ograniczających reprezentację polityczną, takich jak wysokie opłaty za kandydowanie, czy wyśrubowane zasady rejestracji partii, oraz do wprowadzenia systemu reprezentacji proporcjonalnej. Potępiamy antydemokratyczne praktyki, takie jak rządy jednopartyjne czy dożywotnia prezydentura. Zieloni będą uczestniczyć w wyborczych misjach obserwacyjnych tam, gdzie to możliwe.
E
EDUKACJA
Nie uda nam się przeprowadzić zielonej transformacji bez radykalnej zmiany w podejściu państwa do edukacji. Czas szkoły rodem z XIX wieku minął. W XXI wieku potrzebujemy szkoły nowoczesnej, odpowiadającej na indywidualne potrzeby każdej uczennicy i każdego ucznia. Zielona edukacja to otwarcie na kluczowe w dzisiejszych czasach tematy takie jak prawa człowieka i obywatelskie, edukacja klimatyczna czy seksualna. Opowiadamy się za szkołą, której program kształtują wspólnie dzieci, rodzice i nauczyciele, a nie kurator oświaty. Szkołą bez lekcji religii, za to otwartą na organizacje pozarządowe.
H
Wiatraki i zasada 10H
Wprowadzona przez PiS kuriozalna zasada 10h na lata zablokowała rozwój energetyki wiatrowej w Polsce, przyczyniając się tym samym do ograniczenia naszego bezpieczeństwa energetycznego. Ten i inne przepisy blokujące rozwój OZE powinny być według nas natychmiast zniesione. Zieloni chcą takiego prawa, które doprowadzi w krótkim czasie do dynamicznego rozwoju fotowoltaiki, farm wiatrowych i biogazowni.
W naszej wizji Zielonej Polski prawo powinno pomagać, a nie ograniczać inicjatywy, które przybliżały nas do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej.
K
KLIMAT
W programie Zielonych KLIMAT to nie tylko modne hasło. To podstawa wszelkich naszych działań. Za nauką powtarzamy, że poziom życia i bezpieczeństwo każdego i każdej z nas zależy dziś od stabilności klimatu. A to my, ludzie odpowiadamy na odczuwalną na każdej szerokości geograficznej katastrofę klimatyczną. Przykłady z naszego podwórka? Bezśnieżne zimy pogłębiające suszę rolniczą. Ekstremalne temperatury i deszcze nawalne latem. Pojawiające się nowe gatunki, w tym niespotykane wcześniej w Polsce pasożyty i owady przenoszące choroby tropikalne. Cieszymy się, że politycy wszystkich opcji zauważyli kwestię ochrony klimatu. Nie czas jednak na deklaracje i modne hasła. Czas na realne działanie. Zieloni wiedzą co i jak zrobić, by zatrzymać postępujące zmiany klimatu. Jeszcze nie jest za późno.
KLIMATYCZNA Neutralność
To nie cel sam w sobie, to konieczność i nasza powinność w stosunku do planety i przyszłych pokoleń. Od momentu podpisania w 2015 roku Porozumienia Paryskiego, które zakłada ograniczenie wzrostu temperatury na świecie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej, neutralność klimatyczna nie jest tylko abstrakcyjnym pojęciem, tylko oficjalnie przyjętym przez 197 państw celem politycznym. Dla Zielonych ambitna polityka klimatyczna jest sposobem na zapewnienie bezpiecznej przyszłości dla naszych dzieci.
L
LGBTQ+
Kilkanaście lat temu jeden z naszych członków rzucił propozycję hasła wyborczego PEDAŁY DO SEJMU, LESBY DO SENATU! Choć propozycja nie doczekała się realizacji, doskonale obrazuje nasze podejście do praw osób LGBTQ+. Chcemy dla nich nie ćwierć praw, nie półpraw, ale pełni praw obywatelskich z małżeństwami i adopcją włącznie. Nie zgadzamy się na żadną formę wykluczenia społeczności LGBTQ+, łącznie z językiem nienawiści, po który tak często sięga obecna władza i Kościół Katolicki. Uznajemy, że płeć nie jest binarna, a tożsamości płciowe są zróżnicowane. Dla nas równe prawa społeczności gejów, lesbijek, osób biseksualnych, transpłciowych i interpłciowych są podstawą mądrego, obywatelskiego i solidarnego społeczeństwa dlatego zawsze będziemy się upominam o prawa tych mniejszości.
Od lat powtarzamy, że ZIELONY TO JEDEN Z KOLORÓW TĘCZY.
LASY i PARKI NARODOWE
Jesteśmy za powiększeniem Białowieskiego Parku Narodowego na obszar całej Puszczy Białowieskiej oraz za powołaniem nowych parków narodowych: Mazurskiego i Turnickiego. W porozumieniu z lokalnymi społecznościami tych rejonów przygotowane zostaną Lokalne Plany Ekorozwoju, skupiające się m.in. na odpowiadaniu na wyzwania zapewnienia miejsc pracy czy dostępności transportowej.
Sprzeciwiamy się umniejszaniu znaczenia parków narodowych przez znoszenie rygorów ochronnych, wycinanie starych drzew, prowadzone w większości parków polowania. Poprawimy regulacje dotyczące wycinki drzew na terenie prywatnych posesji, aby zadbać zarówno o dobra wspólne i przyrodę, jak i prawa właścicieli.
Sprzeciwiamy się projektom prywatyzacji Lasów Państwowych, uznając konieczność ich zreformowania. Gospodarka leśna musi być kompromisem między funkcją gospodarczą a ochronną lasów, przy uwzględnieniu potrzeby zachowania bioróżnorodności oraz interesów przyszłych pokoleń. Stanowczo protestujemy przeciwko wycinaniu starych drzew liczących powyżej 150 lat, a w drzewostanach puszczańskich – 100 lat.
Doprowadzimy do uwypuklenia pozaprodukcyjnych funkcji lasów poprzez wspieranie ekologizacji leśnictwa. Przywrócimy obowiązek przestrzegania ustawy o ochronie przyrody przez Lasy Państwowe. Zagwarantujemy udział społeczny w planowaniu gospodarki leśnej – poprzez Rady Leśne przy nadleśnictwach złożone z leśników, naukowców (przyrodników, ekologów, hydrologów), organizacji ekologicznych i społecznych, samorządów, lokalnych przedsiębiorców (m.in. z sektora turystyki), przedstawicieli szkół i innych ważnych lokalnych interesariuszy. Rada Leśna decydowałaby nie tylko o planie urządzenia lasu i regulaminie jego użytkowania, ale również o spożytkowaniu wyznaczonej części przychodów nadleśnictwa z użytkowania gospodarczego lasu na rzecz jego funkcji ochronnych oraz na rzecz zwiększenia usług i korzyści z lasu dla lokalnej społeczności.
M
MIGRANCI / MIGRANTKI
Ostatni rok pokazał, że słynna polska gościnność to nie tylko legenda, ale nasza cecha narodowa. Tysiące osób uciekających z ogarniętej wojną Ukrainy znalazło schronienie w naszych domach. Ten test zdaliśmy celująco, ale równolegle do kryzysu ukraińskiego rozgrywa się tragedia osób próbujących dostać się do Polski przez granicę białoruską. To plama na honorze, którą zmyć próbują tysiące wolontariuszek i wolontariuszy zaangażowanych w pomoc humanitarną: od ratowania życia w lasach, po porady prawne. Według nas Polska może być domem dla wszystkich, niezależnie od pochodzenia. A tym, którzy myślą inaczej mówimy: spokojnie, zmieścimy się tu wszystkie i wszyscy!
NASZ PLAN
- Współpraca europejska oraz polityka wewnętrzna UE musi gwarantować wszelkie prawa i wolności również migrantkom i migrantom. Osoby ubiegające się o azyl mają być traktowane z godnością, kiedy oczekują na rozpatrzenie swoich podań. Należy stworzyć europejski system przyznawania azylu finansowany z budżetu UE. System z Dublina musi być zreformowany, aby ułatwić integrację azylantów i azylantek, m.in. poprzez dopuszczenie prawa do wyboru kraju, jeżeli istnieją poważne przesłanki o łatwiejszej integracji w innym kraju niż w kraju granicznym rozpatrującym jako pierwszy wniosek o azyl (znajomość języka, kontakty rodzinne itp.).
- Konieczna jest gruntowna zmiana europejskiej polityki wobec uchodźców i uchodźczyń – prowadzenie ratownictwa na morzu, przywrócenie prawa domagania się azylu w ambasadach krajów UE, zaprzestanie współpracy antyimigracyjnej z krajami ograniczającymi prawa człowieka.
- Postulujemy udział Polski w europejskim mechanizmie przyjmowania uchodźców i uchodźczyń w stopniu odpowiednim do pozycji w UE.
Należy przyznać prawo azylu sygnalistom i sygnalistkom, ujawniającym naruszenia praw obywatelskich ze strony rządów krajów trzecich, a w przypadkach ujawnienia działań szczególnie szkodliwych dla Polski – również gdy sprawa dotyczy kraju UE.
O
OCHRONA PRZYRODY
Polska przyroda nie może liczyć ze strony tego rządu na swój program 500+, chyba że chodzi o przekroczone normy szkodliwych dla zdrowia substancji w powietrzu. Węglowa monokultura w polskiej energetyce trzyma się mocno. Zamiast zalesiania jako sposobu walki ze zmianami klimatu, drzewa masowo trafiają pod topór. Najważniejsze osoby w państwie uznają smog za problem teoretyczny. Za ochronę przyrody uznaje się odstrzeliwanie żubrów. Przyroda uznana została za towar, a system ochrony środowiska jest celowo i systematycznie rozmontowywany, zgodnie z szerzoną fałszywą ideologią, że przyrody nie należy chronić, tylko ją eksploatować. Rabunkowe podejście do środowiska nie zbuduje nowoczesnej gospodarki, nie stworzy dobrych warunków do życia w zdrowiu. Narodowe dziedzictwo to nie tylko zabytki kultury – to również przyroda, którą kolejne ekipy rządowe traktują jak worek bez dna. Odwrócimy ten niebezpieczny trend – przywrócimy prawdziwe znaczenie terminowi „zrównoważony rozwój”, dbając o potrzeby przyszłych pokoleń i realizując konstytucyjny obowiązek wobec obywateli (art. 5 Konstytucji RP).
NASZ PLAN
- Będziemy działać na rzecz przyjęcia przez przyszły Sejm ustawy o ochronie przyrody, zwiększającej możliwości władz publicznych w zakresie tworzenia i poszerzania parków narodowych.
- Będziemy działać na rzecz powstrzymania ekspansji obcych gatunków inwazyjnych, w tym nowych czynników chorobotwórczych.
- Doprowadzimy do powołania straży ekologicznej” i wdrożenia unijnej dyrektywy karnej dotyczącej przestępstw ekologicznych (ekobójstwo).
- Zwiększymy rolę ekologicznych organizacji pozarządowych w konsultowaniu działań z zakresu ochrony przyrody.
- Będziemy wspierać rozwiązania prawne gwarantujące zachowanie i rozwój ogródków działkowych na terenach miejskich, jednocześnie promując wszelkie formy ich uspołeczniania oraz gwarantując ich szeroką dostępność dla lokalnych społeczności. Wobec narastających problemów zdrowotnych mieszkańców i mieszkanek oraz zagrożeń związanych ze zmianami klimatu, a także wobec faktu, że ogrody działkowe stanowią ważne korytarze nawietrzające i obszary oczyszczające powietrze, zwiększające wilgotność i zapewniające retencję nadwyżek opadów – wszelkie projekty inwestycyjne kosztem ogrodów działkowych muszą być poddane specjalnym procedurom decyzyjno-konsultacyjnym.
- Będziemy lobbować oraz wspierać wszelkie kampanie i inicjatywy na rzecz polityki utrzymania zieleni w mieście, unikającej chemicznych herbicydów (szczególnie zawierających glifosat) i chemicznych pestycydów, promując metody sprzyjające bioróżnorodności (jak późne koszenie traw), tworzenie ogrodów i kompostowników społecznych oraz agroekologiczne rolnictwo miejskie.
Będziemy wspierać wszelkie kampanie i inicjatywy sprzyjające szybkiemu rozwojowi gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) w Polsce oraz ambitnej polityce w zakresie unikania odpadów, ich selektywnej zbiórki, ponownego użycia przedmiotów, recyklingu, kompostowania materii organicznej, wykorzystywania odpadów komunalnych do produkcji biogazu. Spalarnie miejskie często są nie tylko są potencjalnym źródłem niebezpiecznych dla zdrowia emisji oraz niedogodności dla mieszkańców i mieszkanek, ale też sprzyjają bezpowrotnemu niszczeniu cennych surowców i materiałów, które powinny być zużytkowane.
- Środowisko wymaga także dbałości o ład przestrzenny. Chcemy zabiegać o to, żeby tzw. Ustawa krajobrazowa (wymagająca dodatkowych, dalszych prac legislacyjnych) była realnym narzędziem dbania o uporządkowanie polskiego krajobrazu, w tym walki z chaosem reklamowym, niespójną i przypadkową urbanizacją, zabudową i degradacją obszarów wyjątkowo wartościowych krajobrazowo.
P
PRAWA KOBIET
Należy zająć się kwestią płci w tym kryzysie. Kobiety, których kompetencje są niedowartościowane i z tego powodu niedostatecznie wynagradzane, najczęściej są pracownicami w kluczowych zawodach. Choć jako kobiety otrzymują niższą płacę za taką samą pracę jak mężczyźni, są jednocześnie bardziej obarczone obowiązkami rodzinnymi i opiekuńczymi, co prowadzi do jeszcze większego obciążenia pracą niepłatną i nieuznawaną.
Z tego względu Komisja nie może opóźniać przyjęcia Dyrektywy o zróżnicowaniu wynagrodzeń ze względu na płeć oraz poprawienia jej przepisów o urlopie rodzicielskim. Bezwzględnie konieczne jest, aby dyrektywa ta doceniła wartość kluczowych zawodów, w których dominują kobiety. Musimy zmierzać do równej płacy za pracę o równej wartości. Kraje członkowskie muszą również pilnie przyjąć wszelkie możliwe rozwiązania, aby zapobiec ograniczeniu równości płci u siebie. Jeśli przedszkola i szkoły nadal będą zamknięte, należy zapewnić dostęp do opieki nad dziećmi w nagłych sytuacjach. Kraje członkowskie muszą zagwarantować, że kobiety nie będą niesłusznie karane za jakiekolwiek opóźnienia w ich powrocie do pracy. Ponadto kobiety muszą mieć w każdej chwili zapewniony dostęp do opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i aborcji.
Współpraca na rzecz likwidacji barier uczestnictwa kobiet w polityce i zapewnienia równego udziału kobiet we wszystkich wymiarach życia politycznego jest od zawsze w naszym DNA. Wzmocnimy i będziemy wspierać pracę sieci Global Greens Women’s Network.
“Nigdy nie będziesz szła sama!”, jedno z haseł Strajku Kobiet, najlepiej oddaje stosunek Zielonych do praw kobiet. Nasza partia jako pierwsza w Polsce wprowadziła pełen parytet płci na wszystkich szczeblach władz; od współprzewodniczących, po szefów lokalnych kół. Perspektywa feministyczna obecna jest wszystkich zielonych politykach: od dyplomacji, po ochronę przyrody. Konsekwentnie walczymy o równe prawa Polek na rynku pracy i w polityce. W kwestii aborcji mówimy NIE kompromisom i pomysłom na referendum. Aborcja: legalna, bezpłatna i bezpieczna. Dla każdej z nas.
NASZ PLAN
Należy zająć się kwestią płci w tym kryzysie. Kobiety, których kompetencje są niedowartościowane i z tego powodu niedostatecznie wynagradzane, najczęściej są pracownicami w kluczowych zawodach. Choć jako kobiety otrzymują niższą płacę za taką samą pracę jak mężczyźni, są jednocześnie bardziej obarczone obowiązkami rodzinnymi i opiekuńczymi, co prowadzi do jeszcze większego obciążenia pracą niepłatną i nieuznawaną.
Z tego względu Komisja nie może opóźniać przyjęcia Dyrektywy o zróżnicowaniu wynagrodzeń ze względu na płeć oraz poprawienia jej przepisów o urlopie rodzicielskim. Bezwzględnie konieczne jest, aby dyrektywa ta doceniła wartość kluczowych zawodów, w których dominują kobiety. Musimy zmierzać do równej płacy za pracę o równej wartości. Kraje członkowskie muszą również pilnie przyjąć wszelkie możliwe rozwiązania, aby zapobiec ograniczeniu równości płci u siebie. Jeśli przedszkola i szkoły nadal będą zamknięte, należy zapewnić dostęp do opieki nad dziećmi w nagłych sytuacjach. Kraje członkowskie muszą zagwarantować, że kobiety nie będą niesłusznie karane za jakiekolwiek opóźnienia w ich powrocie do pracy. Ponadto kobiety muszą mieć w każdej chwili zapewniony dostęp do opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i aborcji.
Współpraca na rzecz likwidacji barier uczestnictwa kobiet w polityce i zapewnienia równego udziału kobiet we wszystkich wymiarach życia politycznego jest od zawsze w naszym DNA. Wzmocnimy i będziemy wspierać pracę sieci Global Greens Women’s Network.
PRAWORZĄDNOŚĆ
Jeszcze kilka lat temu mało kto używał tego słowa. Tworzone prawo było lepsze lub gorsze, ale nikt nie podważał wyroków sądów czy międzynarodowych trybunałów. A potem przyszła katastrofa i setki tysięcy odpowiedzialnych obywateli i obywatelek musiało na ulicach chronić podstaw demokratycznego państwa prawa. My też tam byliśmy; pod sądami, pod Trybunałem Konstytucyjnym, pod i w sejmie. Wspólnie z Wami sprzeciwialiśmy/ sprzeciwiałyśmy się bezprawiu. W Zielonej Polsce naszych marzeń tworzone prawo chronić będzie każdego i każdą z nas przed niesprawiedliwością i nadużyciami władzy. Nikt nie będzie stał ponad prawem. Przepisy będą klarowne, a system prawny i podatkowy nie będzie zmieniał się z dnia na dzień uniemożliwiając planowanie przyszłości.
Bo dobrze funkcjonujące państwo to dobre prawo.
R
ROLNICTWO
Nasze rolnictwo należy przekształcić w mniej zależne od szkodliwych pestycydów i nawozów sztucznych. Należy znacząco podnieść dobrostan zwierząt i ograniczyć stosowanie antybiotyków. Ponieważ pewna liczba niebezpiecznych chorób zakaźnych związana jest z horrendalnymi warunkami na targach zwierząt i w zakładach produkcji mięsa, przeorientowanie naszej produkcji na agro-ekologiczną i przyjazną zwierzętom zmniejszy ryzyko przyszłego wystąpienia pandemii, gwarantując jednocześnie zdrową i przyjazną środowisku żywność dla wszystkich mieszkańców i mieszkanek Europy.
Kryzys wykazał potrzebę relokacji pewnych podstawowych gałęzi naszej gospodarki tak, żeby uznać za najważniejsze rynki wewnętrzne i regionalne i skrócić łańcuchy dostaw. UE i kraje członkowskie muszą się skupić na budowaniu gospodarki obiegu zamkniętego oraz na włączeniu surowych standardów środowiskowych i społecznych standardów do reguł handlu międzynarodowego.
NASZ PLAN
Wprowadzimy znaczące modyfikacje do obecnego modelu rolnictwa, który wywiera coraz silniejszy negatywny wpływ na środowisko: rolnictwo odpowiadało w 2017 roku za 10,35% emisji gazów cieplarnianych w krajach Unii Europejskiej i zużywało 44% poboru wody. Skażenie pestycydami i nawozami sztucznymi jest dziś podstawową przyczyną złej jakości wody i gleby oraz znacznego spadku liczebności owadów zapylających, w tym pszczół. W ciągu ostatnich 100 lat utraciliśmy w Europie około 75% genetycznej różnorodności upraw, zaprzestając uprawy wielu lokalnych odmian roślin i hodowli lokalnych ras zwierząt. Likwidując naturalne siedliska na rzecz intensywnych monokultur, Europa traci co roku 970 milionów ton gleby, która ulega wyjałowieniu. Ze względu na postępujące zmiany klimatu wiele obszarów rolniczych w Polsce dotyka coraz częściej problem suszy i te zjawiska będą się nasilać. Zła jakość gleby i wody albo jej brak, zanikanie owadów zapylających i jałowienie gleb stanowią zagrożenia dla rentowności gospodarstw. Chcemy rozwiązań, które będą odpowiedzią na najbardziej palące kwestie, zagwarantują rolnikom stabilność ekonomiczną i zapewnią suwerenność żywnościową kraj.
RZEKI
Konieczne jest nadanie rzekom silnego statusu ochronnego dla zachowania, ale także odzyskania zdegradowanej przestrzeni. Takie ochronne podejście musi obejmować całą rzekę. Zapewnienie solidnej ochrony prawnej naszym rzekom, również dzikim rzekom, opierając się na takich procesach jak Parlamenty Wodne – społeczne ciała doradcze skupiające wszystkich interesariuszy i powołane dla każdej zlewni – to kluczowy krok, który należy podjąć w celu ich ochrony.
Przywracanie naturalności rzekom i dolinom rzecznym idzie w parze z celami ochrony i odtwarzania funkcji pochłaniaczy dwutlenku węgla oraz poprawy potencjału zatrzymywania wody w naszym krajobrazie. Poprawia również szereg innych usług ekosystemowych świadczonych przez rzeki jak: samooczyszczanie wody, które jest niezbędne, gdyż grozi nam brak wody pitnej; naturalna ochrona przeciwpowodziowa polegająca na umożliwieniu rzekom swobodnego przepływu, jak również funkcje rekreacyjno-kulturalne.
W związku ze szkodliwą działalnością Wód Polskich i katastrofą na Odrze przygotowałyśmy PAKT DLA WODY, czyli 5-punktowy plan, który zakłada:
- Stworzenie zautomatyzowanego systemu wczesnego ostrzegania i stałego monitorowania jakości wód.
- Dostosowanie programu ochrony przed powodzią i suszą do aktualnych wyzwań klimatycznych, a system odszkodowań – do realnych potrzeb poszkodowanych.
- Wdrożenie międzynarodowego planu renaturyzacji rzek. Zaprzestanie regulacji polskich rzek, szczególnie Wisły i Odry.
- Zapewnienie skutecznego mechanizmu ochrony wód w silnym Ministerstwie Ochrony Środowiska.
- Przywrócenie dobrej i bardzo dobrej jakość wód w Polsce najpóźniej do 2027 r.
S
SMOG
Z badań Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska wynika, że Polska systematycznie przekracza normy emisji zanieczyszczeń powietrza szkodliwymi substancjami – w tym silnie rakotwórczym benzo(a)pirenem. W 2015r. Polska przekroczyła legalny, umownie przyjęty jako „akceptowalny” poziom średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu 4-krotnie, i jest pod tym względem niekwestionowanym „liderem” wśród krajów UE. Jednocześnie programy ochrony powietrza w Polsce prezentują rozwiązania często teoretyczne, trudne do wdrożenia, a w praktyce – wysoce nieskuteczne. W efekcie, wg szacunków z 2017r., zanieczyszczenie powietrza pyłem PM2.5 oraz NO2 i O3 przyczyniło się do przedwczesnej śmierci 52 470 Polek i Polaków. Wg raportu WHO, przedwczesne zgony spowodowane zanieczyszczeniem powietrza generują koszty w wysokości 103 mld dolarów rocznie, czyli aż 12,9% produktu krajowego brutto (PKB) i ponad 800 złotych miesięcznie w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski!Aby przywrócić czyste powietrze bez smogu i tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie, będziemy postulować wdrożenie ambitnego Krajowego Programu Ochrony Powietrza „Polska bez smogu”. Celem programu będzie znacząca poprawa jakości powietrza, tj.:
- Jak najszybsze, ale nie później niż do roku 2029, osiągnięcie poziomów wymaganych lub – tam gdzie występują – docelowych dla głównych zanieczyszczeń – z uwzględnieniem poziomów przewidzianych w najnowszej Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284, m.in. PM2.5: 18µg/m3 (średnia roczna), PM10: 40 µg/m3 (średnia roczna), benzo(a)piren: 1ng/m3 (średnia roczna) – w każdej ze stref oceny jakości powietrza w Polsce.
- Do 2035 r.: osiągnięcie ambitnych poziomów docelowych dla głównych zanieczyszczeń zgodnych z zaleceniami WHO, tj. dla PM2.5: 10µg/m3 (średnia roczna), dla PM10: 20µg/m3 (średnia roczna).
NASZ PLAN
Poprawę jakości powietrza osiągniemy m.in. poprzez promowanie następujących działań:
1. Utworzenia – z dochodów skarbu państwa oraz funduszy UE – 15-letniego funduszu zadaniowego dla poprawy jakości powietrza „Polska bez smogu” na lata 2020-2035 w wysokości 1,5% PKB rocznie.
2. W celu wyeliminowania sporów kompetencyjnych i zapewnienia wysokiej efektywności w realizacji programu – utworzenia rządowego zespołu zadaniowego z włączeniem przedstawicieli ministerstw środowiska, energii, rozwoju, transportu, rolnictwa i przemysłu, pod nadzorem wicepremiera.
3. Dostosowania poziomów informowania i alarmowania do poziomów krajów UE o najambitniejszych normach, np. przy PM10 informowanie po przekroczeniu średniodobowego stężenia 50 µg/m3 (t.j. Włochy, Macedonia, Finlandia) i alarmowanie powyżej 70 µg/m3 (t.j. Belgia).
4. Stworzenia norm jakości paliw stałych wprowadzanych do obrotu rynkowego oraz planu egzekucji ich przestrzegania w użytkowaniu przemysłowym, gospodarczym oraz komunalno-bytowym.
5. Całkowitego zakazu sprzedaży i obrotu paliwami stałymi niskiej jakości (definicja: patrz przypis[1]).
6. Podwyższenia kar za spalanie śmieci w miejscach nieprzeznaczonych (w tym w kotłach komunalno-bytowych). Wprowadzenia norm jakości dymu z komina oraz możliwości nakładania kar finansowych na podstawie zdalnych pomiarów jakości dymu.
7. Wprowadzenia obowiązku budownictwa energooszczędnego w budownictwie mieszkaniowym oraz wobiektach użyteczności publicznej. Stworzenia szerokiego programu podnoszenia efektywności energetycznej i termomodernizacji istniejących budynków o klasie energetycznej niższej niż B (częściowo NF40 wg NFOŚIGW), nakierowanego na właścicieli domów jednorodzinnych jako grupę stanowiącą 86,6% wszystkich dotkniętych problemem ubóstwa energetycznego.
8. Eliminacji ubóstwa energetycznego poprzez:
- wprowadzenie do systemu prawnego definicji ubóstwa energetycznego wg. definicji „niski dochód, wysokie koszty” (ang. „low income high costs”, LIHC[2]);
- nadanie pierwszeństwa w termomodernizacji oraz podłączeniu do miejskiej sieci ciepłowniczej/gazowej, a w przypadku braku takiej możliwości – całkowite sfinansowanie do 2023 r. innego ekologicznego źródła ciepła, np. pompy ciepła, gospodarstwom domowym sklasyfikowanym jako „ubogie energetycznie”;
- rozszerzenie zakresu tzw. dodatku energetycznego, tak aby obejmował pokrycie nie tylko nadwyżki kosztów energii energetycznej, ale również nadwyżki kosztów ciepła – głównego źródła ubóstwa energetycznego w Polsce;
- uruchomienie programów przeciwdziałających zjawisku ubóstwa energetycznego poprzez pomoc w wyjściu z bezrobocia, m.in. w formie bezpłatnych szkoleń w połączeniu z jednoczesną aktywizacją zawodową w obszarach doradztwa i usług energetycznych, OZE, termomodernizacji itd.
9. Stworzenia i dofinansowania samorządowych funduszy celowych na rzecz przeprowadzenia i zakończenia do roku 2023 następujących działań:
- rozszerzenia i zagęszczenia sieci stacji monitorowania jakości powietrza;
- rozbudowy i modernizacji sieci ciepłowniczych i sieci gazowych, tak by zapewnić podłączenie do w/w sieci wszystkich użytkowników na terenach miast powyżej 100 tys. mieszkańców oraz aglomeracji, a docelowo – wszystkich mieszkańców miast i terenów podmiejskich;
- wprowadzenia całkowitego zakazu eksploatacji urządzeń na paliwa stałe w użytkowaniu przemysłowym, gospodarczym oraz komunalno-bytowym w miastach oraz aglomeracjach – na rzecz podłączenia do sieci ciepłowniczych i gazowniczych lub zastosowania ogrzewania elektrycznego;
- obowiązkowej ewidencji niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe, prowadzona w ramach corocznej kontroli kominiarskiej;
- zwiększenia poziomu dofinansowań w ramach planu całkowitej eliminacji niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe do 2023 r.;
- dofinansowania do zakupu i instalacji w przedszkolach i szkołach filtrów i innych systemów oczyszczania powietrza, które byłyby stosowane w okresach przekroczenia norm zanieczyszczenia powietrza;
- w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców i aglomeracjach: wprowadzenia wymogu istnienia zaakceptowanych planów zagospodarowania przestrzennego z obowiązkowym uwzględnieniem korytarzy napowietrzających, pierścieni zieleni wokół miast oraz terenów zielonych (lasy, parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej) o całkowitej powierzchni min. 40% powierzchni miejskiej;
- dofinansowania w ramach sejmików wojewódzkich konkursów na najbardziej ambitne i skuteczne uchwały antysmogowe oraz najbardziej efektywne wdrożenia kompleksowych rozwiązań antysmogowych.
10. Zmniejszenia zanieczyszczenia z ruchu samochodowego, poprzez m.in.:
- rozszerzenie i zaostrzenie norm emisji spalin, z włączeniem – w ramach istniejącego obowiązkowego badania technicznego – obowiązkowego badania poziomów emisji CO, HC, NOx, HC+NOx, PM oraz kontroli obecności i sprawności katalizatora spalin, dla wszystkich pojazdów;
- system ulg podatkowych i dopłat dla stacji kontroli pojazdów na okres przejściowy, niezbędny do dostosowania się do podwyższonych standardów kontroli pojazdów;
- system ulg podatkowych dla pojazdów elektrycznych, ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji publicznej, oraz innych pojazdów spełniających aktualne normy emisji EURO właściwe dla danego typu pojazdu;
- podatek od użytkowania pojazdu o poziomie emisji spalin przekraczającym aktualne normy EURO właściwe dla danego typu pojazdu;
- obowiązek posiadania spalinomierza i sonometru przez każdy drogowy patrol policji oraz obowiązek dokonania zdefiniowanej, uzasadnionej środowiskowo liczby doraźnych kontroli emisji spalin i poziomu hałasu rocznie;
- zielone światło dla samorządów na wprowadzanie stref ograniczonego ruchu w miastach;
- zakaz produkcji, sprzedaży i rejestracji pojazdów z silnikiem typu diesel lub benzyna od 2030 r.
- całkowite wycofanie z użytkowania pojazdów emitujących spaliny na rzecz pojazdów bezemisyjnych do 2035 r.
11. Redukcji 30% opakowań z tworzyw sztucznych do 2023 r. przez m.in.:
- podwyższenie podatku VAT na opakowania z tworzyw sztucznych i zwolnienia z podatku VAT na opakowania zwrotne;
- zakaz produkcji, sprzedaży lub dystrybucji reklamówek z tworzyw sztucznych.
12. Intensywnej, systematycznej akcji informacyjno-edukacyjnej, w tym:
- corocznej szeroko zakrojonej ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej, prowadzonej przez cały okres sezonu grzewczego (październik-kwiecień);
- wprowadzenie zagadnień dot. ochrony środowiska, w tym ochrony jakości powietrza, w wymiarze min. 1 godziny tygodniowo, do szkół podstawowych i średnich dla uczniów od 6. do 16. roku życia;
- szkolenia i programy edukacyjno-informacyjne na poziomie samorządów w zakresie przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu (oszczędności energii, termomodernizacji, konkursów, dopłat i innych systemów wsparcia).
13. Przygotowania i wdrożenia planu zakładającego całkowite uniezależnienie Polski od energii z węgla do 2035 roku.
[1] W tym: mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem; węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego
węgla; paliw, w których udział masowy węgla kamiennego o uziernieniu 0-3 mm wynosi powyżej 15%; paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.
[2] Definicja „niski dochód, wysokie koszty” (ang. „low income high costs”, LIHC) pozwala zakwalifikować gospodarstwo domowe jako zagrożone ubóstwem energetycznym, jeśli spełnione są dwa warunki: koszty energii przekraczają średnią wartość dla danego typu gospodarstwa i – jeśli zostaną poniesione – przesuwają pozostały dochód gospodarstwa poniżej oficjalnej granicy ubóstwa.
SPRAWIEDLIWA TRANSFORMACJA ENERGETYCZNA
To żmudny i rewolucyjny proces, ale nie mamy wyboru, sprawiedliwa transformacja energetyczna musi nastąpić od zaraz i powinna być przeprowadzona bez popełniania starych błędów tak by nikt nie był wykluczony. Chodzi o całkowite zastąpienie paliw kopalnych: węgla, ropy i gazu czystymi źródłami energii, z naciskiem na ich efektywne wykorzystanie.
Zapewnienie usług energetycznych wysokiej jakości nie musi wiązać się z wysokim zużyciem energii. Nowe budynki będą budowane w standardzie nie gorszym od pasywnego, a istniejące budynki zostaną poddane głębokiej termomodernizacji. Inwestycje w budownictwo energooszczędne i nowoczesne źródła ogrzewania, takie jak pompy ciepła, kolektory słoneczne, bezpośrednie ogrzewanie energią elektryczną z wiatru i słońca, oraz automatyczne kotły na pelety i zasobniki ciepłej wody, umożliwią zmniejszenie kosztów stałych, ograniczą ubóstwo energetyczne, radykalnie ograniczą smog oraz poprawią komfort użytkowników budynków. Powszechna, międzysektorowa poprawa efektywności energetycznej połączona z elektryfikacją opartą na odnawialnych źródłach energii pozwoli zredukować zużycie energii pierwotnej o ok. 1/3 do 2030 roku i o 2/3 do 2050 roku.
Racjonalizacja zużycia energii pozwoli na efektywne kosztowo oparcie krajowego systemu energetycznego i systemów ciepłowniczych na czystych lokalnych i zdecentralizowanych źródłach energii – przede wszystkim wietrze (na lądzie i morzu), słońcu, energii geotermalnej i wodnej oraz zrównoważonym wykorzystaniu biomasy – wspomaganych systemami magazynowania energii i transgranicznymi połączeniami energetycznymi z innymi krajami.
Inwestycje węglowe muszą zostać niezwłocznie wstrzymane – choć wygaszanie sektora, z równoległym tworzeniem miejsc pracy w nowych gałęziach gospodarki potrwa jeszcze kilkanaście lat. Wdrożone zostaną regulacje zachęcające niezależnych inwestorów do inwestowania w czyste źródła energii, np. taryfy dynamiczne, funkcjonujące w ramach tzw. „smart grid” – inteligentnej sieci energetycznej.
Naszą planetę może zasilać Słońce, wiatr i inne źródła odnawialne. Zieloni pracują nad tym, aby dać każdemu i każdej dostęp do czystej energii, która kilka o wiele tańsza od gazu czy węgla, jest niewyczerpalna i żaden dyktator nie zakręci jej jak kurka z gazem.
Zostawmy paliwa kopalne w ziemi
My, Zieloni, naciskamy na kraje G20, żeby do 2030 r. wycofały się z subsydiowania wydobycia paliw kopalnych. Chcemy również, by rządy oraz władze publiczne wszystkich szczebli porzuciły dalsze inwestowanie w tę gałąź energetyki. Zieloni sprzeciwiają się szczelinowaniu hydraulicznemu, budowie nowych kopalń węgla lub rozbudowie istniejących oraz wydobyciu ropy i gazu z dna morskiego.
Ś
ŚWIECKIE PAŃSTWO
Zielona Polska to kraj wolnych ludzi, w którym każdy i każda z nas może wierzyć w co i kogo chce. Jednocześnie, aparat państwowy powinien być wolny od jakichkolwiek wpływów organizacji religijnych, takich jak kościoły. W Polsce obserwujemy niesłabnący wpływ kościoła katolickiego na kształt stanowionego prawa, postawy i wypowiedzi kluczowych polityków. W zielonej wizji Polski instytucje państwowe są wolne od symboli religijnych, a urzędnicy kierują się prawem, a nie katechizmem. W zielonej Polsce miejsce nauczania religii jest w sali parafialnej, a seksualnych przestępców w koloradkach za kratami.
- Zniesiemy uprzywilejowany wpływ Kościoła katolickiego na proces legislacyjny na wszystkich szczeblach władz publicznych.
- Podejmiemy działania umożliwiające odzyskanie przez samorządy majątku przekazanego w wyniku działalności Komisji Majątkowej lub uzyskanie słusznego odszkodowania.
- Rozpoczniemy rewizję dotychczasowych przywilejów finansowych Kościoła katolickiego w Polsce.
- Lekcje religii w szkołach zastąpimy religioznawstwem i etyką. Póki lekcje religii będą obecne w szkołach, ocena z niej powinna znaleźć się poza świadectwem szkolnym.
- Uczynimy instytucje państwowe wszystkich szczebli wolnymi od symboliki religijnej.
- Zrewidujemy zasady zatrudniania osób duchownych w instytucjach publicznych.
- Wzmocnimy kontrolę publiczną nad zjawiskiem nadreprezentacji organizacji związanych z Kościołem katolickim w procesie aplikowania o środki publiczne.
- Zwiększymy prawo kontroli wiernych nad danymi osobowymi, znajdującymi się w aktach kościelnych, ułatwiając proces wstępowania i występowania z kościołów i związków wyznaniowych.
- Usuniemy z polskiej legislacji (m.in. z ustawy o radiofonii i telewizji) zapisy o ochronie wartości chrześcijańskich oraz doprowadzimy do uchylenia z kodeksu karnego przepisów o obrazie uczuć religijnych.
- Doprowadzimy do pełnej równości małżeńskiej dla osób homo- i heteroseksualnych. Możliwe będzie również zawarcie – niezależnie od orientacji seksualnej – związków partnerskich, dających dostęp do wspólnych praw i obowiązków cywilnych, podatkowych i majątkowych.
T
TRANSPORT
W transporcie priorytetem będą miejscowości przyjazne pieszym i rowerzystom, z transportem zbiorowym najwyższej jakości, szybkim, często jeżdżącym i z dogodnymi przesiadkami. Transport, zarówno osobowy, jak i towarowy, będzie – wraz ze wzrostem udziału czystej i taniej energii z OZE – sukcesywnie elektryfikowany.
Potrzebujemy zrównoważonej mobilności, która nie kończy się smogiem i korkami. Wysokiej jakości bezkolizyjnej infrastruktury dla osób przemieszczających się pieszo i rowerem. Rozwoju transportu publicznego w miastach oraz poszerzenia dostępu do niego poza większymi ośrodkami. Zamiast kolejnych lotnisk regionalnych czy kolei dużych prędkości chcemy stawiać na solidny, przyjazny środowisku transport lokalny i regionalny.
Nasz plan to przygotowanie strategii rozwoju niskoemisyjnego i oszczędnego transportu, rozwój transportu elektrycznego i zbiorowego, opartego na alternatywnych, innowacyjnych paliwach – w tym publicznej infrastruktury transportu elektrycznego.
Przyjęcie zasady podziału środków na rozwój transportu drogowego i kolejowego w proporcjach 50:50. Umożliwi ona modernizację torowisk na terenie całego kraju i np. lepsze połączenie kolejowe Pomorza Zachodniego z Warszawą, elektryfikację brakujących odcinków na linii Lublin-Rzeszów, modernizowanie trakcji dostosowujące ją do prędkości 160 km/h dla pociągów pasażerskich.
NASZ PLAN
- Stworzenie krajowego programu odbudowy połączeń kolejowych do mniejszych miejscowości. Dzięki inwestycjom w infrastrukturę oraz dotacjom dla przewoźników kolejowych umożliwimy ponowne użytkowanie tras kolejowych wyłączonych z ruchu po 1989 r.
- Priorytetowe traktowanie transportu zbiorowego, który powinien być dostępny ekonomicznie, bez barier, bezpieczny, a także zapewniać dogodną sieć połączeń, zarówno w miastach jak i na obszarach wiejskich.
- Stworzenie krajowego programu wsparcia finansowego dla samorządów w celu rozwoju i modernizacji transportu lokalnego, szczególnie kolejowego.
- Przyjęcie za cel zapewnienie każdemu miastu powiatowemu dostępu do połączenia kolejowego.
- Dofinansowanie budowy obwodnic małych miejscowości jako jeden z priorytetów rozwoju sieci dróg w Polsce.
- Przyjęcie zasady jedna podróż – jeden bilet. Pasażer czy pasażerka kupuje jeden bilet na trasę (jeżeli jedzie z przesiadkami), a nie kilka biletów u kilku przewoźników.
- Eksperymentalny rozwój transportu autobusowego „na życzenie” w gminach wiejskich.
- Wprowadzenie na dużą skalę programu „Tiry na tory”, ograniczającego niszczący drogi kołowy transport towarowy i zwiększającego dochody kolei.
- Wzmocnienie roli regulatora rynku kolejowego, zatwierdzającego rozkłady jazdy oraz dbającego o równe szanse przewoźników na rynku.
- Rezygnację z budowy Centralnego Portu Lotniczego jako projektu kosztownego, nieuzasadnionego ekonomicznie i szkodliwego. Zaoszczędzone pieniądze przeznaczymy na odtworzenie i rozwój sieci kolejowej.
- Redukcję tradycyjnego tranzytu drogowego przy pomocy opłat pobieranych od firm przewozowych wzorem innych krajów UE.
- Internalizację kosztów zewnętrznych (społecznych i ekologicznych) przez transport samochodowy.
- Wspieranie samochodów elektrycznych poprzez zwolnienie ich z opłat rejestracyjnych, obłożenie zerowym podatkiem VAT oraz rozwój szeroko dostępnej i wysoko sprawnej sieci ładowania.
- Rozwój miejskich sieci samoobsługowych aut elektrycznych i rowerów wspomaganych elektrycznie, obok sieci tradycyjnych rowerów.
- Tworzenie narzędzi prawnych umożliwiających samorządom lokalnym lepszą integrację lokalnych i regionalnych systemów transportowych, np. w obrębie aglomeracji czy województwa.
- Zwiększenie praw społeczności lokalnych w procesie przygotowania i realizacji inwestycji transportowych, np. przeniesienie prawa do ustanawiania maksymalnej wysokości stawek parkingowych z poziomu centralnego na lokalny.
- Zatrzymanie planu rozwoju transportowej żeglugi śródlądowej 2030, niezwykle kosztownego, niszczycielskiego dla rzek i ekosystemów (w tym licznych stref Natura 2000 chronionych prawem europejskim), wzmagającego zagrożenia powodziowe i drenującego wodę innym użytkownikom, katastrofalnego dla życia w Bałtyku. Zamiast niego postulujemy rozwój infrastruktury dla żeglugi rekreacyjnej i ekoturystycznej oraz niewielkiego lokalnego transportu pasażerskiego i towarowego, a także opracowanie lokalnych planów poprawy atrakcyjności rzek dla mieszkańców i mieszkanek miast.
- Promowanie lokalnej produkcji i konsumpcji, minimalizujących potrzeby transportowe.
Z
ZIELONI MAJĄ PLAN
- Krajowy Program Termomodernizacyjny, skupiający się na podnoszeniu efektywności energetycznej budynków oraz walce z ubóstwem energetycznym. Pomoże on zmniejszyć poziomy zanieczyszczenia powietrza, poprawi komfort życia, zwiększy popyt na instalacje energetyki odnawialnej oraz na pracę w sektorze budowlanym na obszarze całego kraju.
- Lokalne Plany Zielonej Transformacji, skierowane do regionów rozwijających się do tej pory głównie w oparciu o wykorzystywanie paliw kopalnych. Pozwolą one na rozwój nowoczesnego przemysłu na objętych nimi obszarach oraz na lepszą współpracę między ekologicznym biznesem a środowiskami naukowymi. Umożliwią także płynne przechodzenie pracownic i pracowników do nowych sektorów gospodarki oraz zwiększenie inwestycji w badania i rozwój.
- Lokalne Plany Zielonej Reindustrializacji, będące efektem współpracy władz centralnych z samorządami z obszarów, które po transformacji gospodarczej borykają się z wysokim bezrobociem strukturalnym. Pomogą one ponownie wykorzystać ich dawne specjalizacje w nowych sektorach zielonej gospodarki, wesprą rozwijanie ekonomii społecznej oraz przyjaznego środowisku rolnictwa i turystyki.
- Lokalne Plany Ekorozwoju, przeznaczone dla samorządów terenów o wysokim udziale obszarów cennych przyrodniczo (w tym chronionych). Samorządy te będą wspierane w tworzeniu i rozwoju wysokiej jakości usług publicznych: ochrony zdrowia, edukacji, transportu zbiorowego. Będą również otrzymywały wsparcie umożliwiające wykorzystanie ich położenia do rozwoju ekoturystyki i energetyki odnawialnej.
- Lokalne Plany Usług Komunalnych, określające, jakie usługi powinny być świadczone przez przedsiębiorstwa komunalne, oraz sposób i zakres kontroli nad świadczeniem usług komunalnych przez przedsiębiorstwa prywatne.
- Krajowy Program Odbudowy Kolei, stawiający sobie za cel zapewnienie dostępu do transportu kolejowego każdemu miastu powiatowemu oraz ponowne użytkowanie połączeń wyłączonych po 1989 roku. Zmniejszy to skalę negatywnego wpływu transportu samochodowego na środowisko, zwiększy dostęp lokalnych społeczności do pracy i kultury, a także przyczyni się do zwiększenia udziału kolei w transporcie towarów.
- Krajowy Program Rozwoju Gospodarki Obiegu Zamkniętego, stawiający sobie za cel radykalne spowolnienie zużycia zasobów oraz zmniejszenie tzw. „śladu ekologicznego” gospodarki. Powszechne myślenie już na poziomie koncepcji i projektowania w kategoriach całego „cyklu życia” inwestycji czy produktów, łącznie z ich „końcem życia”, a równolegle – ambitna polityka w zakresie unikania produkowania odpadów, ich selektywnej zbiórki, upcyklingu i recyklingu są podstawą tego programu. Drugim jego priorytetem byłoby zmniejszanie ilościowej konsumpcji na rzecz jej jakości.
- Rozwój Miast Równych Szans, czyli program wypracowany w ciągu kilku lat przez Kongres Ruchów Miejskich, który odpowiada naszej wizji miast przyszłości: zielonych miast, oddających prawo do nich ich mieszkańcom i mieszkankom. Miasto nie ma być firmą ani nie ma służyć deweloperom czy międzynarodowym inwestorom – ma służyć w pierwszym rzędzie mieszczanom, czyli mieszkańcom miast. Aktywna partycypacja, dostępne usługi publiczne, edukacja i kultura, prawo do mieszkania, transport publiczny i mobilność bezemisyjna, przestrzeń publiczna dostępna dla wszystkich, również dla osób o ograniczonej mobilności i zdrowiu, dbałość o czyste powietrze, zieleń i bioróżnorodność, bogate lokalne życie społeczne, otwartość, przyjazność i równe szanse dla wszystkich bez względu na wiek, płeć, stan zdrowia, światopogląd czy orientację seksualną – to podstawowe cechy charakterystyczne Miasta Równych Szans.
- Zielony dom. Pokrycie do 100% (nawet do 120 000 PLN) kosztów kompleksowej transformacji polegającej na gruntownej termomodernizacji. Na przykład montażu pompy ciepła, instalacji fotowoltaicznej czy mini turbiny wiatrowej dla domów jednorodzinnych. Pozwoli to na zmniejszenie rachunków za prąd niemal do zera. Według wyliczeń Zielonych, program “Zielony dom” pozwoliłby w ciągu 5 lat wyeliminować problem ubóstwa energetycznego w Polsce.
- Zielona gmina. Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej: szkół, przychodni, remiz strażackich. Cel Zielonych to modernizacja wszystkich polskich szkół, urzędów i przedszkoli do 2035 roku. Koniec z marnotrawieniem naszych podatków na płacenie rachunków, których można w łatwy sposób uniknąć.
- Zielone przedsiębiorstwo. Koniec z uzależnieniem polskich przedsiębiorstw od kończących się i drogich paliw kopalnych. Zieloni chcą ratować polski biznes udzielając tanich kredytów gwarantowanych przez państwo na przestawienie się z “czarnej” na “zieloną” energię. Zeroemisyjność to nie fanaberia dla bogatych. Zeroemisyjność to niskie koszty dla polskich przedsiębiorstw a tym samym tańsze produkty i usługi dla wszystkich obywateli i obywatelek.
- Zielony transport publiczny to jeden z filarów zielonej transformacji naszego kraju. Uważamy, że każda i każdy z nas, niezależnie od tego gdzie mieszka i ile zarabia, powinien mieć prawo do nowoczesnego, niskoemisyjnego i taniego transportu publicznego. Jego podstawą jest w zielonej wizji sieć kolejowa, którą należy rozwijać i unowocześniać, a nie jak przez ostatnie 30 lat zwijać. Dostępność transportu publicznego to nie tylko dobra infrastruktura, ale i odpowiedzialna polityka urbanistyczna uniemożliwiająca niekontrolowane rozlewanie się przedmieść. Prywatne auto przestanie być koniecznością, a stanie się jedynie alternatywą dla punktualnego pociągu czy szynobusu odjeżdżającego punktualnie z pobliskiego przystanku.
ZWIERZĘTA
Zwierzę nie jest rzeczą – powtarzamy to od powstania naszej partii. Zwierzęta mają prawo do humanitarnego traktowania. Dla realizacji naszych potrzeb oddają nam one swoją uwagę, pracę, a czasem nawet życie. Utrzymanie bogatej różnorodności gatunkowej jest warunkiem przetrwania i dobrostanu ludzi, a dziś, z powodu ekspansji gospodarczej człowieka, gatunki wymierają w rekordowym w historii Ziemi tempie. Ucywilizowanie naszych stosunków ze światem zwierząt (wolnożyjących, hodowlanych i domowych) oraz troska o bioróżnorodność powinny stać się jednymi z najważniejszych priorytetów ludzkości w najbliższych dziesięcioleciach.
Dlatego:
Będziemy dążyli do wyeliminowania cierpienia zwierząt w hodowli, ustawowego ograniczenia wielkości hodowli przemysłowych i eliminacji takich hodowli, gdzie zwierzęta są pozbawione możliwości ruchu, likwidacji transportu zwierząt na duże odległości oraz ograniczenia międzynarodowego handlu zwierzętami rzeźnymi, zakazu uboju zwierząt bez ogłuszania, a także do radykalnego ograniczenia wykorzystywania zwierząt w celach doświadczalnych. Do monitorowania stanu przestrzegania praw zwierząt powołamy Radę Ochrony Zwierząt.
NASZ PLAN
- Wprowadzimy zakaz hodowli zwierząt na futra oraz wykorzystywania zwierząt w cyrkach.
- Wprowadzimy spójny i obowiązkowy system certyfikowania produktów kosmetycznych i chemicznych nietestowanych na zwierzętach.
- Doprowadzimy do przyjęcia zakazu trzymania psów na łańcuchach
- Wprowadzimy spójny i obowiązkowy system certyfikowania produktów spożywczych wegańskich i wegetariańskich.
- Zakażemy trenowania psów myśliwskich na żywych zwierzętach, polowań z nagonką, udziału dzieci w polowaniach. Wprowadzimy zakaz strzelania do ptaków. Zwiększymy strefy bezwzględnego zakazu strzelenia. Zreformujemy regulacje dotyczące myślistwa, wsłuchując się nie tylko w głos silnie reprezentowanego w Sejmie lobby myśliwych i leśników, ale przede wszystkim w głos naukowców przyrodników, niepolujących właścicieli gruntów i użytkowników lasów oraz organizacji ekologicznych od lat zajmujących się problemami zwierząt wolnożyjących.
- Dla ograniczenia bezdomności zwierząt domowych wprowadzimy obowiązek chipowania zwierząt (psów i kotów). Towarzyszyć temu będzie zaostrzenie kar dla pseudohodowli psów i kotów, gdzie dobrostan zwierząt nie jest zapewniony.
- Zapewnimy stałe środki na obowiązkową kastrację kotów wolno bytujących oraz na diagnostykę i leczenie kotów wolno bytujących i bezdomnych psów, wprowadzimy jednolite normy żywieniowe oraz podtrzymamy obowiązek zostawiania zimą uchylonych okienek piwnicznych.
- Ograniczymy i poddamy ściślejszym regulacjom i kontroli instytucję hycla – jego rolę powinna docelowo przejmować straż miejska i instytucje odpowiedzialne w gminach za opiekę nad bezdomnymi zwierzętami, np. schroniska i punkty adopcyjne.
- Przewidujemy likwidację jednorazowej opłaty od gminy za przyjęcie zwierzęcia do schroniska i zastąpienie jej miesięczną opłatą na utrzymanie zwierzęcia, uwarunkowanej sterylizacją lub kastracją zwierzęcia. Nałożenie na schroniska obowiązku prowadzenia jednolitej dokumentacji przebywających tam zwierząt, umożliwiającej śledzenie losów każdego zwierzęcia, a także obowiązku prowadzenia akcji adopcyjnych za pośrednictwem Internetu, mediów społecznościowych i portali ogłoszeniowych oraz obowiązku współpracy z wolontariuszami. Zamykanie schroniska dla organizacji prozwierzęcych będzie zakazane. Placówki niespełniające tych obowiązków powinny w trybie natychmiastowym tracić licencję. Wprowadzimy ustawowo ograniczenie wielkości schronisk. Towarzyszyć temu będzie zaostrzenie kar dla wadliwie działających schronisk.
- Powołamy niezależny od gmin organ uprawniony do przeprowadzania kontroli w schroniskach, w którego skład weszliby lekarze weterynarii i osoby z organizacji działających na rzecz zwierząt.
- Wprowadzimy obowiązkowe szkolenia dla urzędników i urzędniczek oraz pracowników i pracownic firm remontowo-budowlanych na temat miejsca i ochrony zwierząt wolno żyjących w mieście, w tym ptaków i nietoperzy. Będziemy wprowadzać wraz z organizacjami ekologicznymi partnerskie programy promocyjno-edukacyjne w tym zakresie dla szkół oraz mieszkańców i mieszkanek.
- Wprowadzimy zakaz organizowania pokazów ogni sztucznych, które są torturą dla mieszkających w okolicy zwierząt, zwłaszcza psów.
- Powołamy rzecznika ds. praw zwierząt
- Wykreślimy konie z listy zwierząt rzeźnych, nadając im statusu zwierząt towarzyszących człowiekowi i wprowadzenie programu „Emerytura dla koni pracujących na rzecz człowieka”. Będziemy wspierać utworzenie certyfikowanej sieci stajni i szkółek jeździeckich z programem „Emerytura dla koni pracujących” oraz programami hipoterapeutycznymi dla dzieci i młodzieży z dysfunkcjami, osób niepełnosprawnych, wykluczonych ekonomicznie i społecznie.
ZDROWIE
Dla Zielonych w centrum dyskusji o nowoczesnym systemie opieki zdrowotnej powinny znajdować się dwa zagadnienia: profilaktyka i innowacje. Zasada "lepiej zapobiegać niż leczyć" jest szczególnie aktualna w epoce chorób cywilizacyjnych, spowodowanych trybem życia, brakiem dostępu do zdrowej żywności czy jakością powietrza. Bez rozwiązania takich kwestii jak smog czy naszpikowana chemią żywność dyskusja o zdrowiu Polek I Polaków. Nie ma sensu. Sama profilaktyka jednak nie wystarczy. Osoba trafiająca do szpitala powinna być leczona według najwyższych światowych standardów, najnowocześniejszym sprzętem i przez dobrze opłacanych lekarzy i lekarki. Biały personel nie może być dłużej traktowany jak "służba" zdrowia, tylko osoby, których praca jest kluczowa dla poczucia bezpieczeństwa i spokoju Polek i Polaków i których wynagrodzenia są adekwatne do wkładanego w pracę wysiłku.
Tylko holistyczne podejście do ochrony zdrowia, w którym bierzemy pod uwagę wpływ innych polityk publicznych na nasz dobrostan, może dać nam szansę zbudowania sprawnie działającego systemu.
NASZ PLAN
- Powszechny dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej dla wszystkich obywatelek i obywateli niezależnie od formy prawnej ich zatrudnienia i odprowadzania składek.
- Stopniowe zwiększanie nakładów na ochronę zdrowia i zachowanie publicznej własności szpitali. Nie zgadzamy się na wymuszanie przez państwo zamieniania szpitali w spółki prawa handlowego.
- Wzrost wynagrodzeń personelu medycznego (w szczególności pielęgniarzy i pielęgniarek) i inwestycji w profilaktykę zdrowotną.
- Wprowadzenie do ustawy o NFZ zapisu, zobowiązującego Sejm do rozliczania NFZ nie tylko z wykonania budżetu, ale także z powszechnej dostępności usług medycznych. W wypadku likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia obowiązek ten przejdzie na Ministerstwo Zdrowia oraz instytucję zastępującą NFZ.
- Zachowanie przez państwo kontroli nad standardami i obowiązującymi procedurami medycznymi, w tym standardem jakościowym świadczenia usług medycznych. NFZ powinien mieć obowiązek zakontraktowania na danym terenie takiej liczby usług danego rodzaju, aby zagwarantować ich dostępność w godziwym czasie.
- Publiczny nadzór nad badaniami leków, oparty na zasadach przejrzystości oraz prawa do informacji w przypadkach komercyjnego testowania leków na pacjentach i pacjentkach.
- Wprowadzenie zakazu przyjmowania przez lekarzy i lekarki świadczeń od instytucji związanych z branżą farmaceutyczną. Okresowe szkolenia dotyczące leków mogą być przeprowadzane – na podstawie informacji przekazywanych przez firmy farmaceutyczne – wyłącznie przez stosowne organy państwa.
- Zasiadanie we władzach placówek służby zdrowia pracowników i pracownic tych placówek, związków zawodowych oraz organizacji zajmujących się prawami pacjentek i pacjentów, dzięki czemu zwiększy się ich wpływ na podejmowane przez władze placówek decyzje i na kierunek ich rozwoju.
- Włączenie organizacji pozarządowych działających w interesie pacjentów i pacjentek jako strony we wszelkich negocjacjach publicznych dotyczących reform służby zdrowia.
- Stworzenie w obrębie koszyka gwarantowanych świadczeń puli corocznych badań profilaktycznych, dostosowanych do płci, wieku, trybu i środowiska życia, a także potencjalnych chorób przekazywanych genetycznie. Szczególna uwaga powinna być poświęcona profilaktyce chorób cywilizacyjnych (nowotwory, choroby układu krążenia, zdrowia psychicznego).
- Dofinansowanie w ramach działań profilaktycznych Ministerstwa Zdrowia mobilnych stacji krwiodawstwa, mammograficznych, badań moczu itp., kursujących także do mniejszych ośrodków.
- Przeznaczanie części budżetu prozdrowotnego dla wydawców prasowych, nadawców radiowych i telewizyjnych promujących zdrowy tryb życia poprzez kampanie reklamowe lub magazyny medyczne.
- Objęcie przez świadczenia związane z opieką okołoporodową bezpłatnego znieczulenia podczas porodu, jeśli pacjentka sobie tego będzie życzyła. Prawo do bezpłatnego znieczulenia powinno także obejmować wszelkie bolesne zabiegi.
- Zwiększenie dostępności bezpłatnych szkół rodzenia.
- Przywrócenie możliwości wyboru położnej oraz finansowanie usług położnej w trakcie porodów domowych.
- Częściową refundację usług asystentek kobiet rodzących jako ważnego elementu opieki okołoporodowej nad matką i dzieckiem.
- Pełną refundację leków antykoncepcyjnych, zabiegów in vitro oraz korekty płci.
- Prawo kobiety do wyboru do końca 3. miesiąca ciąży. Lekarka czy lekarz odmawiający wykonania zabiegu aborcyjnego miałby obowiązek niezwłocznego wskazania lekarza, który przeprowadzi zabieg w tym samym powiecie w ww. terminie.
- Zapewnienie opieki pielęgniarsko-socjalnej osobom starszym. Łączyłaby ona dbanie o ich dobry stan zdrowia fizycznego i umysłowego z podstawową pomocą życiową, co jest tańszą alternatywą dla hospitalizacji.
- Formalną rejestrację jako opiekuna/opiekunki i uznanie do emerytury lat poświęconych na opiekę nad osobą wymagającą stałej opieki (dziecko, rodzic, brat, siostra, partner/partnerka). Wynagradzanie przez państwo takiej opieki na poziomie min. socjalnego.
- Powszechną dostępność w placówkach służby zdrowia, tj. w szpitalach i sanatoriach dla hospitalizowanych pacjentek i pacjentów oraz kuracjuszek i kuracjuszy i w innych zakładach zamkniętych, posiłków wegetariańskich i wegańskich.
- Prawną dopuszczalność eutanazji dla osób nieuleczalnie chorych, które, będąc w pełni władz umysłowych, wyraziły komisyjnie (członek/członkini rodziny, lekarz/lekarka, sędzia) zdecydowaną wolę zakończenia swojego życia.
- Inwestowanie w zdrowie umysłowe poprzez promocję wychodzenia ze schorzeń za pośrednictwem pracy, aktywności społecznej i artystycznej, darmowe porady psychologiczne i kampanie społeczne.
- Wysoką akcyzę na wyroby tytoniowe i ograniczenie możliwości palenia do wydzielonych obszarów. Sprzeciwiamy się liberalizacji przepisów dotyczących możliwości reklamowania wyrobów tytoniowych oraz sponsorowania przez nie wydarzeń sportowych. Promocja sportu i form aktywnego wypoczynku powinna pochodzić z akcyzy na wyroby tytoniowe i alkoholowe.
- Promowanie odpowiedzialnego spożycia alkoholu i umożliwianie powrotu do społeczności osobom dotychczas cierpiącym z powodu nadużywania alkoholu, z poszanowaniem dla ich kontekstu społecznego i ekonomicznego.
- Uproszczenie procesu uzgodnienia płci i umożliwienie jego refundacji. Wprowadzenie zakazu arbitralnej ingerencji chirurgicznej w stosunku do dzieci interpłciowych.
- Wsparcie środkami publicznymi programów substytucyjnych (np. metadonowego) i innych alternatywnych metod leczenia narkomanów i narkomanek, w tym także umożliwienia prowadzenia własnych programów leczenia uzależnienia od narkotyków przez organizacje pozarządowe.
- Wprowadzenie zakazu kierowania do pacjenta reklam produktów leczniczych (tzw. leków bez recepty lub OTC), wyrobów medycznych oraz suplementów diety (paraleków). Uszczelnienie systemu dopuszczania ich na polski rynek i dodawania na listę refundacyjną.
Ż
Żywność
Zdrowa, ekologiczna żywność jest w zielonej wizji Polski prawem każdej i każdego z nas. Jednocześnie, produkcja spożywcza powinna odbywać się w taki sposób, by nie przyczyniała się wzrostu emisji gazów cieplarnianych. Szansą na gruntowną przebudowę europejskiego rolnictwa jest unijna strategia “Od pola do stołu”. Ma ona m.in. zwiększyć ilość gruntów przeznaczanych na rolnictwo ekologiczne, ograniczyć straty żywności i jej marnotrawienie czy propagować bardziej zrównoważoną konsumpcję żywności i zdrowe odżywianie.
Konieczne jest odbudowanie jak najbliższych, a tam, gdzie jest to możliwe – bezpośrednich relacji pomiędzy producentami i konsumentami produktów i usług rolniczych, w szczególności żywności, poprzez współpracę konsumentów z miast z producentami (żywności ekologicznej, usług turystycznych itp.) z otaczających obszarów wiejskich.
Będziemy wspierać inicjatywy zmierzające do wypromowania lokalnych produktów, zwłaszcza w rolnictwie, służące zachowaniu żywnościowej samowystarczalności kraju. Będziemy przy tym promować certyfikowane rolnictwo ekologiczne, agroekologię i ideę suwerenności żywnościowej.
Zagwarantujemy rodzinnym gospodarstwom rolnym prawo do domowego przetwórstwa i sprzedaży bezpośredniej wyrobów z własnych produktów rolnych. Wraz z prawem do przyjmowania w gospodarstwie turystów pozwoli to zapewnić drobnym rolnikom i rolniczkom godne życie, w tym możliwość urlopu, oraz pozwoli im się oprzeć konkurencji wielkich gospodarstw przemysłowych.